Ένα στρατηγικό πλάνο βοήθειας από την ομάδα της διατριβής
σε συνεργασία με το σύμβουλό μας σε ζητήματα σταδιοδρομίας κ. Σ. Στρατηγάκη
Οι Πανελλαδικές εξετάσεις ξεκινούν σε λίγες μέρες. Οι τελευταίες μέρες κυλούν συνήθως δύσκολα, καθώς το άγχος και η αγωνία για την έκβαση των εξετάσεων μεγαλώνει, όσο ο χρόνος για τις εξετάσεις λιγοστεύει. Το άγχος δεν είναι εύκολο να εξαφανιστεί, αλλά μπορεί να γίνει διαχειρίσιμο.
Στόχος σας για τη διάρκεια αυτής της περιόδου μέχρι και τις εξετάσεις είναι να έχετε τη μέγιστη δυνατή πνευματική διαύγεια, ώστε να πετύχετε τη μέγιστη απόδοση σε κάθε τρίωρο διαγώνισμα που θα κρίνει το σύνολο των μορίων που θα συγκεντρώσετε, και αυτό με τη σειρά του την επιτυχία σας στη σχολή της προτίμησής σας. Για να βρεθείτε σε άριστη κατάσταση πρέπει να προσέξετε τα εξής:
Ύπνος
Δε βοηθάει να ξενυχτάτε στο διάβασμα το προηγούμενο βράδυ προσπαθώντας να συγκεντρώσετε το σύνολο της ύλης στο μυαλό σας. Το πιεσμένο και εξαντλημένο μυαλό σας την άλλη μέρα δε θα μπορέσει ν’ ανταποκριθεί με επιτυχία στο διαγώνισμα. Είναι σα να πάρετε ένα δρομέα 100 μέτρων και, αφού τον βάλετε να τρέξει 2 «κατοστάρια», να του πείτε μόλις τα τελειώσει: «τρέξε τώρα ακόμη ένα κατοστάρι για να σε χρονομετρήσω». Πιστεύετε ότι ο δρομέας μας θα κάνει καλό χρόνο στο τρίτο στη σειρά «κατοστάρι»; Εσείς λοιπόν πως πιστεύετε ότι μετά από ξενύχτι θα έχετε καλή απόδοση; Δε θα έχετε. Θα κάνετε κάποιο από τα κλασικά χαζολαθάκια, αριθμητικών πράξεων για παράδειγμα, και θα χάσετε πολύ περισσότερα απ’ όσα πιστεύετε ότι θα κερδίζατε ξενυχτώντας στο διάβασμα. Αρκετός ύπνος λοιπόν, τουλάχιστον 7-8 ώρες, για να είσαστε ξεκούραστοι, και σε σωστό ωράριο ύπνου. Ξέρω, θα μου πείτε ότι δε σας κολλάει ύπνος, γιατί νιώθετε περίπου ως… μελλοθάνατοι. Δεν είναι τόσο τραγικά τα πράγματα. Κι αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε, ξαπλώστε στο κρεβάτι σας και ξεκουραστείτε. Διαβάστε ένα άσχετο με τις εξετάσεις βιβλίο ή περιοδικό για να… αλλάξετε θέμα. Προς Θεού όχι τηλεόραση ή κινητό. Μπορεί να πιστεύετε ότι ξεχνιέστε, αλλά σας κάνει το μυαλό κουρκούτι (και όχι μόνο στην περίοδο των εξετάσεων). Από τα μέσα του Μαΐου μπείτε σε ρυθμό Πανελλαδικών!! Κοιμηθείτε νωρίς και ξυπνήστε νωρίς το πρωί όπως θα κάνετε κάθε μέρα πριν πάτε να γράψετε εξετάσεις, να οργανωθείτε, να καθίσετε στο γραφείο σας κανονικά (όχι στο κρεβάτι) να λύσετε μερικές ασκησούλες ή να γράψετε καμία έκθεση ή να μελετήσετε θεωρία. Τηρήστε τη διάρκεια σε τρεις ώρες χωρίς να σηκώνεστε για χαζολογητό, και συγκεντρωθείτε όπως θα κάνατε σα να γράφατε πραγματικά εξετάσεις. Αυτό θα βοηθήσει το μυαλό σας και το σώμα σας στο να είναι παραγωγικό το κρίσιμο 3ωρο που θα γράφετε τις κανονικές εξετάσεις, καθώς θα έχετε εξοικειωθεί να δουλεύετε εκείνες τις ώρες! Προπονηθείτε! Δε χρειάζεται να πω ότι την ώρα της προπόνησης το κινητό σας θα βρίσκεται σε άλλο πλανήτη!!
Διατροφή
Δεν είναι καιρός για πειράματα. Φάτε αυτά που συνήθως τρώτε τον υπόλοιπο καιρό, προσέχοντας το βραδινό φαγητό να είναι ελαφρύ για να μπορέσετε να κοιμηθείτε ευχάριστα. Μην πίνετε πολλούς καφέδες, προσπαθώντας να «πουσάρετε» τον εαυτό σας για ν’ αντέξει πιο πολύ. Όταν πιέζετε τον εαυτό σας να ξεπεράσει τα φυσικά του όρια, κάποια στιγμή θα καταρρεύσει και δε γνωρίζουμε ποια θα είναι αυτή η στιγμή. Μπορεί να είναι στο μέσο των εξετάσεων. Δεν παίρνετε κανενός είδους χάπι που υπόσχεται πνευματική διαύγεια, εξαιρετική αντοχή στην κούραση και άλλα τέτοια πράγματα. Δεν είναι απαραίτητο να «ντοπαριστείτε» για να περάσετε στο Πανεπιστήμιο. Αφήστε που μπορεί να είναι επικίνδυνο για την υγεία σας. Ρωτήστε το γιατρό σας πριν πάρετε οτιδήποτε.
Διάβασμα
Το διάβασμα τις μέρες ενόψει εξετάσεων πρέπει να είναι προγραμματισμένη και οργανωμένη επανάληψη με έμφαση στη θεωρία και σε γενικές μεθόδους επίλυσης ασκήσεων. Το αγχωτικό διάβασμα των τελευταίων ημερών, προσπαθώντας να «βουλώσεις τρύπες», ή προσπαθώντας να λύσεις ό,τι πιο δύσκολο υπάρχει σε άσκηση φέρνει πανικό και απογοήτευση. Πολύ συχνά οι αγχωμένοι υποψήφιοι πανικοβάλλονται γιατί, όπως λένε, κλείνουν το βιβλίο και νομίζουν πως δεν ξέρουν τίποτα. Φυσικά και δε συμβαίνει αυτό. Απλώς το άγχος τους έχει κυριεύσει και μπλοκάρει το μυαλό τους, δεν έχουν υπομονή να σκεφτούν απαιτώντας από τον εαυτό τους να ανακαλεί τις γνώσεις ακαριαία.
Η υγεία σας
Προσέξτε την υγεία σας στη διάρκεια των εξετάσεων περισσότερο απ’ ότι τον υπόλοιπο καιρό. Ένας μαθητής μου κάποια χρονιά, για να ξεσκάσει λίγο από το διάβασμα, πήγε για ένα «μπασκετάκι». Είχε την ατυχία να γυρίσει με σπασμένο το δεξί του χέρι. Ειδικά με τα δεδομένα των ημερών μας προστατέψτε τους εαυτούς και ακολουθήστε όλα τα προτεινόμενα μέτρα προστασίας. Κανείς δε θέλει περιπέτειες το Σεπτέμβρη, αλλά και αυτό να τύχει δε θα είναι το τέλος του κόσμου… οκ θα το διαχειριστούμε.
Η ψυχική σας υγεία
Προστριβές στο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον είναι η πλέον ακατάλληλη στιγμή να εκδηλωθούν. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να μαλώσετε με τους γονείς σας, να χωρίσετε με το ταίρι σας, να λογομαχήσετε με τους φίλους σας. Έχετε χρόνο για όλα αυτά μετά τις εξετάσεις. Αποφύγετε τώρα τις εντάσεις. Χρειάζεστε ηρεμία, την εμπιστοσύνη και την αγάπη των δικών σας ανθρώπων. Να σκέφτεστε ότι οι Πανελλαδικές εξετάσεις δεν είναι η κρισιμότερη στιγμή της ζωής σας, είναι απλώς αλλαγή πίστας. Θα ακολουθήσουν κι άλλες στιγμές πιο καθοριστικές. Να σκέφτεστε ότι κι αν δεν τα καταφέρετε τώρα θα έχετε κι άλλες ευκαιρίες, είτε μέσω Πανελλαδικών εξετάσεων είτε πέρα αυτών. Να θυμάστε ότι δεν οφείλετε ν’ αποδείξετε σε κανέναν τίποτα και δεν είναι ο σκοπός σας να ευχαριστήσετε τους άλλους. Απλώς προσπαθείτε να πετύχετε τους στόχους σας. Η καλή ψυχολογική σας κατάστασή είναι τώρα το μεγαλύτερο όπλο σας στην προσπάθεια για την επιτυχία. Θυμηθείτε πόσες δηλώσεις προπονητών και αθλητών έχετε ακούσει να ρίχνουν το φταίξιμο στην «κακή ψυχολογία».
Το άγχος
Από μόνη της η λέξη έχει την ιδιότητα όποτε προφέρεται να… σπέρνει τον πανικό. Είναι αλήθεια ότι οι εξετάσεις είναι μια σημαντική στιγμή της ζωής σας. Τα περισσότερα λάθη όμως γίνονται μετά τις εξετάσεις στη συμπλήρωση του Μηχανογραφικού Δελτίου. Γι’ αυτό προσπαθήστε να συγκεντρώσετε τα περισσότερα δυνατά μόρια, χωρίς να ξεχνάτε ότι το πιο σημαντικό είναι η σωστή χρήση των μορίων που τελικά θα συγκεντρώσετε. Να θυμάστε ότι η επιτυχία δεν κρίνεται τόσο από τις ικανότητες, όσο από τις επιλογές. Μη σκέφτεστε πόσο θα γράψετε στο ένα μάθημα πόσο στο άλλο κλπ, μόνο πανικός δημιουργείται έτσι, και δεν υπάρχει και λόγος γιατί κανείς δε μπορεί να προβλέψει τι θέματα θα μπουν και πως θα κινηθούν οι βάσεις. Δώστε τον καλύτερό σας εαυτό, οι Πανελλαδικές είναι και αυτές απλώς ένας (τελευταίος) κύκλος διαγωνισμάτων και μάλιστα πιο εύκολα από αυτά που γράφαμε στη διατριβή. Να θυμάστε επίσης ότι τα παιδιά που θα δώσουν τη χρονιά μετά από εσάς θα προπονούνται πάνω στα δικά σας θέματα με την ίδια ευκολία που εσείς προπονηθήκατε στα θέματα των προηγουμένων ετών. Είναι 4 ασκήσεις.. έχετε λύσει εκατοντάδες!
Την ημέρα της εξέτασης
Πηγαίνετε εγκαίρως στο εξεταστικό κέντρο εφοδιασμένοι με τα απαραίτητα σύνεργα: 2 στυλό, ένα χάρακα, μολύβι, γόμα (το μπλάνκο απαγορεύεται) την ταυτότητα υποψηφίου, νερό ή χυμό. Πρέπει οπωσδήποτε να έχετε μαζί σας όλα τα απαραίτητα (έγγραφα κλπ) βάσει οδηγιών του Υπουργείου. Πρέπει να έχετε ένα ρολόι χεριού, κάτι που ίσως δε συνηθίζετε στην καθημερινή σας ζωή, αλλά αφού δεν επιτρέπεται το κινητό πρέπει να έχετε κάποιο τρόπο να ελέγχετε τον χρόνο. Προσέξτε λίγο το κινητό… δεν επιτρέπεται να το έχετε επάνω σας στη διάρκεια της εξέτασης ακόμη και κλειστό – η ύπαρξή του επάνω σας (ακόμη και απενεργοποιημένο) αρκεί για να μηδενιστείτε. Να έχετε πάρει ένα φυσιολογικό καλό πρωινό και να μην ανοίγετε συζητήσεις με τους συμμαθητές σας για τα πιθανά θέματα πριν μπείτε για τις εξετάσεις. Σκεφτείτε κάτι πιο θετικό όπως για παράδειγμα το μακρύ καλοκαίρι που σας περιμένει, χωρίς καμία υποχρέωση. Το καλοκαίρι αυτό θα κρατήσει μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου γιατί τότε ξεκινούν τα μαθήματα στο Πανεπιστήμιο. Ονειρευτείτε πως θα περάσετε καλύτερα. Του χρόνου, που θα είστε φοιτητές, θα έχετε εξεταστική περίοδο το Σεπτέμβριο.
Τα θέματα έφτασαν
Διαβάστε τα προσεκτικά. Ξεκινήστε από το θεωρητικό κομμάτι και απ’ αυτά που γνωρίζετε καλύτερα. Τα θέματα έχουν διαφορετικό βαθμό δυσκολίας. Το 4ο θέμα (στα μαθήματα που έχουν 4 θέματα) λογικά θα είναι το δυσκολότερο. Μην ξεκινήσετε απ’ αυτό. Τώρα είστε κυνηγοί… μορίων. Προσπαθείτε να συγκεντρώσετε τα περισσότερα δυνατά μόρια από τα 100 που υπάρχουν στα θέματα. Δεν προσπαθείτε να φανείτε μάγκες λύνοντας το 4ο θέμα. Το 4ο θέμα σας δίνει περίπου όσα και το πρώτο που θεωρητικά είναι το ευκολότερο. Δεν έχει νόημα να λύσετε το 4ο και να χάσετε το πρώτο. Αν δείτε ότι δεν ξέρετε κάποιο ερώτημα καλά μην απογοητεύεστε. Μπορεί να είναι όντως πολύ δύσκολο και να μη το γνωρίζουν και οι υπόλοιποι υποψήφιοι. Μπορεί ακόμη και να είναι λάθος και να ακυρωθεί. Έχει συμβεί κι αυτό. Προσπαθήστε να γράψετε όσο καλύτερα μπορείτε. Δυστυχώς, σκοπός σας είναι να γράψετε καλύτερα από τους άλλους συνυποψηφίους σας, ώστε συγκεντρώνοντας περισσότερα μόρια απ’ αυτούς, να πετύχετε στη σχολή που σας ενδιαφέρει.
Ξεκινήστε με τη σειρά που δίνονται τα θέματα (Α, Β, …), διότι συνήθως είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας (άρα τα πρώτα θέματα είναι μικρότερης δυσκολίας). Αν τα ζητούμενα φαίνονται απλά, μην ψάξετε για κάποια παγίδα. Μπορεί να μην υπάρχει και να την φτιάξετε μόνοι σας! Η εκφώνηση τα λέει σχεδόν όλα (αρκεί να την ‘’ανακρίνεις’’)! Πριν ξεκινήσετε να γράφετε την απάντηση μίας ερώτησης, να διαβάσετε την εκφώνηση πολύ προσεκτικά. Να μη βιαστείτε να απαντήσετε πριν κατανοήσετε όλα τα δεδομένα και όλα τα ζητούμενα. Προσοχή όμως: μην προσπαθήσετε να σκεφτείτε όλη τη λύση – απάντηση χωρίς να έχετε γράψει κάτι γιατί η άσκηση μπορεί «να κολλήσει» και να δημιουργηθεί πανικός χωρίς λόγο! Προσέξτε πιθανά αλυσιδωτά ερωτήματα σε ένα θέμα. Ίσως να μπορείτε να λύσετε εύκολα το (γ) ερώτημα χρησιμοποιώντας το αποτέλεσμα του (β) ερωτήματος, χωρίς να λύσετε το (β). Μη χαθούν τέτοια εύκολα ερωτήματα! Προσέξτε το πόσες μονάδες αντιστοιχούν σε κάθε ερώτημα (συνήθως ένα ερώτημα με λίγες μονάδες είναι εύκολο). Σε ένα δύσκολο ερώτημα με πολλές μονάδες, αν κάτι δε βγαίνει προσπαθήστε να μαζέψετε όσες μονάδες μπορείτε και όχι να το παρατήσετε εντελώς. Προσοχή στο να γράφετε τη λύση σας τακτοποιημένα ώστε να μπορείτε αν κάτι κολλήσει να δείτε γρήγορα τι μπορεί να πήγε στραβά. Μην κάνετε απευθείας πράξεις – μην κάνετε τζάμπα πράξεις (πράξεις που δε χρειάζονται). Η γενική λογική στην επίλυση μιας άσκησης λέει ότι αν μετά από 6-7 γραμμές κειμένου δε βλέπω ότι είμαι σε καλό δρόμο τότε δε σπαταλάω άλλο χρόνο σε αυτό το ερώτημα, το αφήνω και το πιάνω αφού έχω ασχοληθεί με τα υπόλοιπα με άλλη λογική.
Οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι ένας διαγωνισμός συμπλήρωσης θέσεων και, συνεπώς, μια ανταγωνιστική διαδικασία εξ ορισμού. Πολλές φορές κάποιοι υποψήφιοι με πολύ υψηλούς στόχους όταν αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να προσεγγίσουν το άριστα καταρρέουν και γράφουν τελικά κάτω από τη βάση. Το ίδιο παθαίνουν και όσοι έχουν βάλει κάποιο βαθμολογικό στόχο ανά μάθημα. Ψυχραιμία μέχρι το τέλος και μόνο όταν ανακοινωθούν οι βάσεις θα δείτε τι καταφέρατε και εσείς και οι άλλοι μαθητές που ζουν το ίδιο με εσάς. Μην ασχοληθείτε με τους φίλους σας, που απεγνωσμένα ζητούν «τα φώτα σας» για να γράψουν καλά. Δυστυχώς αυτές οι εξετάσεις είναι ανταγωνιστικές. Μπορεί να χάσετε τη συγκέντρωσή σας, προσπαθώντας να βοηθήσετε. Να θυμάστε ότι έχετε περίπου 45 λεπτά για κάθε θέμα στα μαθήματα που έχουν 4 θέματα (δηλαδή περίπου 10-12 λεπτά ανά ερώτημα). Αν «κολλήσετε» κάπου και ο χρόνος περνάει αφήστε το προς το παρόν. Θα επανέλθετε στο τέλος, αφού γράψετε όλα τα άλλα και θα εξαντλήσετε το χρόνο που απομένει σ’ αυτό. Πόσες φορές άκουσα υποψηφίους να λένε: «έχασα 2 ώρες στο ένα θέμα που δεν μπορούσα να λύσω και τελικά δεν πρόλαβα να γράψω κι αυτά που ήξερα». Συνήθως αυτά τα γραπτά καταλήγουν με βαθμό κάτω από τη βάση. Να είστε αναλυτικοί και επεξηγηματικοί στον τρόπο που γράφετε. Μη δημιουργήσετε την παραμικρή αμφιβολία στον διορθωτή για τις γνώσεις σας και τον αναγκάσετε να σας κόψει μόρια. Να γράφετε καθαρά και τακτοποιημένα ώστε να διευκολύνετε τον εαυτό σας σε μια δεύτερη ανάγνωση και το διορθωτή σας να «φύγει» εύκολα και γρήγορα πάνω από το γραπτό σας.
Αν δεν είστε σίγουροι για κάποια λύση – απάντηση και δεν υπάρχει χρόνος, η επιλογή είναι να γράψετε αυτή τη λύση (έστω και περιγραφικά με λόγια) και ας μην είστε σίγουροι. Σε αυτή την περίπτωση αφήστε το διορθωτή να ελέγξει την ορθότητά της και να βαθμολογήσει αντίστοιχα. Οι τελευταίες σελίδες του τετραδίου (ή των φύλλων σου) λειτουργούν ως πρόχειρο. Μην ξεχνάτε όμως ότι και στο πρόχειρο η σκέψη πρέπει να είναι δομημένη, ώστε να βοηθήσει στην τελική απάντηση. Πριν παραδώσετε το γραπτό σας να ελέγξετε ότι έχετε μεταφέρει στο καθαρό αυτά που έχετε γράψει στο πρόχειρο.
Φτάνουμε στο τέλος. Γράψατε όσα θέματα γνωρίζατε, έχετε κουραστεί από την έντονη προσπάθεια, σκέφτεστε να δώσετε το γραπτό σας. Αν έχει μείνει λίγος χρόνος ξανακοιτάξτε το. Μπορεί με ένα δεύτερο «χτένισμα», να διορθώσετε κάποια μικρολάθη που κοστίζουν σε μόρια. Μπορεί να βελτιώσετε κάποια διατύπωση, να συμπληρώσετε κάποια έλλειψη. Εξαντλήστε το χρόνο. Δεν είναι μαγκιά να τελειώσεις γρήγορα. Μαγκιά είναι όλη η προσπάθεια που έκανες να μεταφραστεί σε έναν όσο το δυνατόν καλύτερο βαθμό.